Μaster plan, ταμείο ανάκαμψης και βιώσιμος τουρισμός στο επίκεντρο των συναντήσεων της Όλγας Κεφαλογιάννη στην Κέρκυρα

Τους βασικούς άξονες για μία ισόρροπη τουριστική ανάπτυξη στην Κέρκυρα τόσο για την επόμενη τουριστική χρονιά όσο και μεσοπρόθεσμα, αλλά και τις πολιτικές κατευθύνσεις του Υπουργείου Τουρισμού και της κυβέρνησης παρουσίασε χθες Δευτέρα, 28-8-203, στους φορείς του νησιού των Φαιάκων η υπουργός Όλγα Κεφαλογιάννη.
Η κ. Κεφαλογιάννη και η Υφυπουργός Τουρισμού Έλενα Ράπτη, παρουσία της προέδρου του ΕΟΤ Άντζελας Γκερέκου και του Γ.Γ. του Οργανισμού Δημήτρη Φραγκάκη, είχαν την ευκαιρία να συνομιλήσουν με τους εκπροσώπους του συνόλου των τουριστικών φορέων και να ακούσουν, στα πλαίσια που επέτρεπε η συγκεκριμένη συνάντηση, τους προβληματισμούς.
Όπως έγινε και στην συνάντηση που προηγήθηκε με την Πρόεδρο του ΕΟΤ κ. Γκερέκου, έτσι και σε αυτή τη συνάντηση η ομοσπονδία μας κατέθεσε σχετικό με τα προβλήματα του κλάδου υπόμνημα και ζήτησε προσωπική συνάντηση με την κ. Υπουργό ώστε να συζητήσουν εκτενέστερα τα θέματα και να βρουν λύσεις.

Συγκεκριμένα κατατέθηκε το κάτωθι υπόμνημα:

Με την ευκαιρία της σημερινής σας επίσκεψης στην Κέρκυρα σας καλωσορίζουμε και σας υποβάλουμε ορισμένα αιτήματα που απεικονίζουν τα ουσιαστικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις του κλάδου μας λόγω των διαφόρων νομοθετημάτων που θεσπίζονται, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες αυτής της μορφής τουριστικών επιχειρήσεων με αποτέλεσμα να αμβλύνεται η ικανότητα τους να αναβαθμιστούν και να γίνουν λειτουργικές, σύγχρονες και ανταγωνιστικές.
Επίσης σας παραθέτουμε τις προτάσεις μας που σε συνδυασμό τις προτάσεις της «Στρατηγική μελέτη βιώσιμης ανάπτυξης, στα Ιόνια Νησιά» θα μπορούσαν να συμβάλουν στην πραγματική ανάπτυξη της Περιφέρειας μας και της Κέρκυρας ειδικότερα.
1. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ
Οι επιχειρήσεις του κλάδου μας εδώ και πολλά χρόνια δεν μπορούν να συμμετέχουν στα Αναπτυξιακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ καθώς οι όροι συμμετοχής που θέτουν και οι προϋποθέσεις αποβαίνουν ιδιαιτέρως αποτρεπτικές και οδηγούν στον αποκλεισμό τους από την δυνατότητα αξιοποίησης αυτού του εργαλείου.
Θεωρούμε ότι οι επενδύσεις στο τουριστικό οικοσύστημα αποτελούν προτεραιότητα για την αναβάθμιση του τουριστικού αναπτυξιακού πόρου και όχημα για τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την πράσινη μετάβαση της οικονομίας για το λόγο αυτό ζητάμε να στηρίξετε το αίτημά μας προς το Υπουργείο Ανάπτυξης για την δημιουργία ενός προγράμματος στα πλαίσια του παλαιότερου ( Γ ΚΠΣ – ΕΠΑΝ Δράση 2.2.2.: Ποιοτικός Εκσυγχρονισμός Μικρών Καταλυμάτων) που λάμβανε υπόψιν την οικογενειακή μορφή των επιχειρήσεων μας.
2. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ
Για να έχουν την αποτελεσματικότητα και τη συμμετοχή που επιβάλλεται ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι των Προγραμμάτων Επιμόρφωσης πρέπει να αξιοποιηθούν οι βέλτιστες πρακτικές στο αντικείμενο αυτό από τοπικούς φορείς που έχουν ανάλογη και πολυετή εμπειρία στο αντικείμενο και δη στον κλάδο του τουρισμού, κρίνεται σκόπιμη η ρητή νομοθετική πρόβλεψη της δυνατότητας σύμπραξης και συνεργασίας, μέσω προγραμματικών συμβάσεων του Υπουργείου Τουρισμού εκτός των λοιπών κοινωνικών εταίρων και με τους τοπικούς τουριστικούς φορείς.
3. ΒΡΑΧΥΧΡΟΝΙΑ ΜΙΣΘΩΣΗ
Πρέπει επιτέλους μετά από εκτεταμένη διαβούλευση της πολιτείας με τους φορείς να βρεθούν οι λύσεις και οι κανόνες που θα διέπουν αυτά τα καταλύματα. Κινδυνεύει δυστυχώς το τουριστικό προϊόν από την ανεξέλεγκτη επέκταση του φαινομένου, είναι καθαρά τουριστικές μισθώσεις χωρίς καμία προδιαγραφή και κανόνες ασφαλείας.
Θέλουμε και πρέπει να επενδύσουμε στον ποιοτικότερο τουρισμό και αυτός δεν παρέχεται από καταλύματα χωρίς υπηρεσίες και προδιαγραφές. Τέλος, λόγω της υπερφορολόγησης που υφίστανται τα δικά μας καταλύματα αλλά και τις αυστηρές προδιαγραφές, οδηγούν πολλούς συναδέλφους στο να κλείσουν τις επιχειρήσεις τους και να ενταχθούν στην κατηγορία των καταλυμάτων AIRBNB.
Οι πρόσφατες ρυθμίσεις σε Ισπανία (Μαδρίτη, Μαγιόρκα ) αλλά και σε άλλες χώρες μπορούν να μας δείξουν τον δρόμο για άμεσες λύσεις, που θα οδηγήσουν στην επίλυση του προβλήματος αρκεί να υπάρξει από πλευρά πολιτείας η ανάλογη βούληση.
4. ΝΑΥΑΓΟΣΩΣΤΗΣ ΠΙΣΙΝΑΣ
Το ΦΕΚ 101 Β΄/2020-άρ. 46 εισάγει υποχρεωτικά την απασχόληση ναυαγοσώστη πισίνας για όλους τους επιχειρηματίες της τουριστικής διαμονής του κλάδου μας και εξαιρεί μόνο τις τουριστικές κατοικίες ή επαύλεις ή τα διαμερίσματα των ξενοδοχείων.
Ο Ν. 5037/2023 αρ.269, δυστυχώς δεν διόρθωσε το πρόβλημα καθώς στην πράξη σύμφωνα με τα οριζόμενα στο ΦΕΚ101 Β΄/2020 όλοι εμείς οι επιχειρηματίες των μικρών τουριστικών καταλυμάτων δεν μπορούμε να δηλώσουμε τους εαυτούς μας ως ναυαγοσώστες (όπως συμβαίνει με τους τεχνικούς ασφαλείας), καθότι ο ναυαγοσώστης πρέπει να είναι αποκλειστικής απασχόλησης, ενώ περνάει και αυστηρές εξετάσεις που απαιτούν μεγάλη σωματική αντοχή και ικανότητες που δεν μπορεί να τις έχει ο μέσος άνθρωπος, πόσο μάλλον αν είναι σε ηλικία άνω των 40 ετών..
Επίσης, δεν μπορούμε με ευκολία να εμπλέξουμε στην απασχόληση αυτή τα παιδιά μας, καθώς θα έχουμε άλλα ζητήματα με την ασφάλιση του ΕΦΚΑ που είναι υποχρεωτική για συγγενείς πρώτου βαθμού. Όσο για το πρόστιμο αν δεν βάλουμε ναυαγοσώστη, είναι 2.000 € και σε περίπτωση υποτροπής 4.000 €.
Θεωρούμε απαράδεκτη την υποχρεωτική επιβολή ναυαγοσώστη στις δικές μας επιχειρήσεις όπως και το υποχρεωτικό όριο βάθους το 1.50 μ., καθώς είναι αδύνατον τα έξοδα που θα προκύψουν από την εφαρμογή του νόμου ,να καλυφθούν από τις μικρές ειδικά επιχειρήσεις του κλάδου. Πιστεύουμε ότι μετά την απελευθέρωση της βραχυχρόνιας μίσθωσης και την επέλαση του covid-19, η εφαρμογή του συγκεκριμένου μέτρου θα είναι ίσως το τελειωτικό χτύπημα για μας.
Βάσει των ανωτέρω παρακαλούμε το υπουργείο να μεριμνήσει για τις μικρές επιχειρήσεις του κλάδου μας ( 50 ΚΛΊΝΕΣ) και να μας απαλλάξει από την εφαρμογή των παραπάνω διατάξεων επαναφέροντας τις παλαιότερες σχετικές διατάξεις ( ΦΕΚ 1654Β΄/15-5-17) .

Όσον αφορά τη σημερινή μας συνάντηση σχετικά με την παρουσίαση της μελέτης για τη βιώσιμη ανάπτυξη των Ιονίων Νήσων παραθέτουμε κάτωθι ορισμένες προτάσεις που νομίζουμε ότι η υλοποίηση τους θα βοηθήσει τα μέγιστα στην ανάδειξη και ανάπτυξη του επτανησιακού τουρισμού και ειδικά του κερκυραϊκού τουρισμό που μας αφορά άμεσα.

1. Ανάπτυξη μέσω προγραμμάτων, του τουρισμού της τρίτης ηλικίας από χώρες της Ευρώπης.
2. Κατασκευή νέων πρότυπων οικισμών για την ανάπτυξη του τουρισμού τρίτης ηλικίας και της silver economy.
3. Ανάδειξη της Κέρκυρας ως προορισμού τέλεσης γάμων (destination wedding).
4. Συνεργασία του Ιονίου Πανεπιστήμιου, το οποίο πρέπει επιτέλους να αποτελέσει έναν ουσιαστικό μοχλό της γενικότερης ανάπτυξης της Κέρκυρας. Να ενταχθεί στην κοινωνία και την παραγωγική διαδικασία μέσω συνεδρίων, εκδηλώσεων κ.λ.π. κατά τα πρότυπα Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων του εξωτερικού.
5. Συνέχιση της λειτουργίας του αεροδρομίου και τη χειμερινή περίοδο.
6. Ανάδειξη της πολιτικής και πολιτιστικής της κληρονομιάς και των φρουρίων μας που μέχρι σήμερα είναι ανύπαρκτη.
7. Αναβάθμιση των, ευρισκομένων σε οικτρή κατάσταση, βασικών υποδομών
8. Επιλογή στόχευσης σε εναλλακτικές μορφές τουρισμού, η οποία θα πραγματοποιηθεί με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του προορισμού.
9. Εκτός των πιο πάνω αναφερομένων προτάσεων έναντι των αρχών του δημοσίου και της τοπικής αυτοδιοίκησης, απαιτείται και μία συνοδεύουσα πολιτική ενισχύσεων (επιδοτήσεις – φορολογικά κίνητρα) για τις επιχειρήσεις του κλάδου που λειτουργούν σε περιόδους μη αιχμής στο πλαίσιο εκούσιου σχεδιασμού και συγκρότησης τοπικών πολιτικών άμβλυνσης της εποχικότητας με τον χαρακτηρισμό Ειδικές Τοπικές Συμφωνίες Εποχικότητας.

Οι Ειδικές Τοπικές Συμφωνίες Εποχικότητας συνάπτονται μεταξύ όλων των ιδιωτικού χαρακτήρα εμπλεκομένων φορέων και συλλογικοτήτων του τοπικού τουριστικού κυκλώματος καθώς και των δημοσίων και αυτοδιοικητικών αρχών με στόχο την τήρηση των δράσεων που έχουν συμφωνηθεί για την υποστήριξη της άμβλυνσης της εποχικότητας στην καθορισμένη περιοχή.
Με εκτίμηση,

Στη συνάντηση εργασίας που πραγματοποιήθηκε στην Κέρκυρα στις 17-08-23 με πρωτοβουλία της Προέδρου του ΕΟΤ κ. Γκερέκου με θέμα ''H EΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑ, πορεία της τουριστικής αγοράς από την αρχή του έτους έως σήμερα - προοπτικές επέκτασης της τουριστικής σεζόν'', η Ομοσπονδία μας κατέθεσε το κάτωθι υπόμνημα θέσεων.

Αξιότιμη κ. Πρόεδρε

Είναι γεγονός ότι η εποχικότητα αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της Κέρκυρας ως τουριστικός προορισμός πόσο μάλλον όταν από τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου εξαρτάται η οικονομική και κοινωνική ευμάρεια των κατοίκων της καθώς ο τουρισμός είναι η κύρια άμεση ή έμμεση πηγή εισοδημάτων των κερκυραίων.

Λαμβάνοντας υπόψιν τα παραπάνω θεωρούμαι ότι η επίλυση αυτού του προβλήματος μέσα από ενέργειες άμβλυνσης της εποχικότητας είναι καθήκον κάθε κεντρικής εθνικής τουριστικής πολιτικής και των εντεταλμένων φορέων, αρχών και συλλογικοτήτων που εμπλέκονται με τον έναν ή άλλο τρόπο στο τουριστικό γίγνεσθαι της Κέρκυρας.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμαι ότι η τουριστική περίοδος, παρά το γεγονός ότι στους περισσότερους γνωστούς τουριστικούς προορισμούς επιμηκύνεται, στην Κέρκυρα συνεχώς συρρικνώνεται. Ενώ αυξάνεται ο αριθμός των αφίξεων, τα έσοδα μειώνονται και κυρίως δεν διαχέονται, αλλά καταλήγουν σε «λιγότερα πορτοφόλια».

Οι λόγοι που έχουν οδηγήσει την Κέρκυρα σε αυτή τη κατάσταση είναι πολλοί και γνωστοί σε όλους μας . Φυσικά το πρόβλημα δεν θα το λύσει η πεποίθηση ορισμένων ότι η Κέρκυρα πρέπει να γίνει η επιλογή επισκεπτών πεντάστερων ξενοδοχείων διότι ενδεχομένως η επιλογή αυτή δεν λαμβάνει υπόψη τη βέβαιη διακοπή της λειτουργίας τουλάχιστον του 70% των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον Τουρισμό ή εξαρτώνται από αυτόν , επίσης δεν κατανοούν τη διαρκή πτώση της καταναλωτικής ικανότητας των επισκεπτών μας που προέρχονται κατά το πλείστον από χώρες της ευρωπαϊκής ένωσης που αντιμετωπίζουν προβλήματα στις οικονομίες τους.

Συνεπώς, η Κέρκυρα επιβάλλεται να παραμείνει προορισμός κυρίως μαζικού τουρισμού, χωρίς τούτο να σημαίνει ότι δεν μπορεί ταυτοχρόνως να επιτύχει σοβαρή αναβάθμιση του επιπέδου και άρα της καταναλωτικής δύναμης των επισκεπτών της. Μπορεί δε να το επιτύχει, όσο κι αν ο Τουρισμός είναι κατευθυνόμενος από τους tour operators, καθώς κανείς δεν μπορεί να «αναγκάσει» αυτόν που θέλει να επισκεφθεί έναν προορισμό και έχει πειστεί για την αξία του, να μην τον επισκεφθεί.

Είναι γνωστό ότι και στο παρελθόν έχουν γίνει κάποιες προσπάθειες τόσο μελετητικού όσο και εφαρμοστικού χαρακτήρα, οι οποίες δεν στέφθηκαν από επιτυχία, είτε εξαιτίας εγγενών αδυναμιών εφαρμογής, είτε διότι οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες δεν ήταν ώριμες για ένα καινοτόμο και μεγάλης ευρύτητας συλλογικό εγχείρημα.

Στο πλαίσιο αυτής της προβληματικής και ιδιαίτερα υπό το φως των τρεχουσών οικονομικών εξελίξεων, η ανάγκη χάραξης επιτυχούς εκπόνησης “Σχεδίου Δράσης για την Επιμήκυνση της Τουριστικής Περιόδου και την αντιμετώπιση της Εποχικότητας” καθίσταται αδήριτη, σε βαθμό που ενδεχομένως να επιβάλλεται να ανταχθεί σε επίπεδο Εθνικής Στρατηγικής.

Η ανασκόπηση της διεθνούς βιβλιογραφίας καταδεικνύει ότι το πρόβλημα της εποχικότητας συναντάται σχεδόν σε όλους τους τουριστικούς προορισμούς στον κόσμο. Όσον αφορά στη χώρα μας και στις ανταγωνίστριες χώρες, τα πιο θετικά αποτελέσματα έχουν επιτευχθεί από την Ισπανία και τα πιο αρνητικά από την Ελλάδα.

Η συνήθης στρατηγική που έχει ακολουθηθεί από τις ανταγωνίστριες χώρες είναι η προώθηση κάποιων εναλλακτικών μορφών τουρισμού, όπως ο πολιτιστικός τουρισμός, ο οικοτουρισμός και ο θαλάσσιος τουρισμός. Τα καλύτερα αποτελέσματα φαίνεται ότι επιτυγχάνει ο πολιτιστικός τουρισμός, χωρίς όμως να έχει καταφέρει να αντιστρέψει την συνολικά αρνητική τάση της εποχικότητας σε μια χώρα.
Από την άλλη μεριά, η χώρα με τις καλύτερες επιδόσεις όσον αφορά στην εποχικότητα, η Ισπανία, έχει προωθήσει σειρά προγραμμάτων επιδοτούμενου τουρισμού στις περιόδους μη αιχμής, τα οποία έχουν στεφτεί, ως επί το πλείστον, από επιτυχία, τόσο όσον αφορά στην αντιμετώπιση της εποχικότητας όσο και ως προς το οικονομικό τους αποτέλεσμα.

Η Ισπανία θέτει σε εφαρμογή τέτοιου είδους προγράμματα για πάνω από 25 χρόνια. Τα πιο πρόσφατα από αυτά είναι το CALYPSO, το οποίο βασίστηκε σε πρωτοβουλία του τουριστικού τμήματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ήταν πρόγραμμα συνεργασίας μεταξύ Πορτογαλίας, Πολωνίας και Ισπανίας, καθώς και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Τουριστικό Πρόγραμμα με τίτλο Europe Senior Tourism. Το τελευταίο είναι σε εφαρμογή από το 2009 και είναι ειδικά σχεδιασμένο ως εργαλείο αντιμετώπισης.

Το πρόγραμμα βασίζεται σε ένα σύστημα επιδοτούμενων ομαδικών ταξιδιών, τα οποία προγραμματίζονται για τις περιόδους μέσης και χαμηλής τουριστικής ζήτησης και απευθύνονται σε ευρωπαίους πολίτες ηλικίας 55 ετών και άνω. Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται είτε από τις τοπικές κυβερνήσεις των αυτόνομων περιοχών είτε από την κεντρική κυβέρνηση.

Άμεσα αποτελέσματα μπορεί να έχει και η στοχευμένη διείσδυση σε τουριστικές αγορές, οι ταξιδιώτες των οποίων χαρακτηρίζονται από χαμηλή εποχικότητα στην τουριστική τους κίνηση. Βάσει των εκτιμήσεών μας, μεγάλα τέτοια περιθώρια φαίνεται ότι εμφανίζουν οι αγορές της Ασίας (Ιαπωνία, Κίνα), η Τουρκία, χώρες της Αμερικής (Η.Π.Α. και Καναδάς).

Με βάση τα προαναφερόμενα για την προσπάθεια παράταση της τουριστικής μας περιόδου συνοψίζουμε στα κάτωθι:

1. Tην ανάπτυξη μέσω προγραμμάτων, του τουρισμού της τρίτης ηλικίας από χώρες της Ευρώπης.
2. Tην κατασκευή νέων πρότυπων οικισμών για την ανάπτυξη του τουρισμού τρίτης ηλικίας και της silver economy.
3. 3.Την ανάδειξη της Κέρκυρας ως προορισμού τέλεσης γάμων (destination wedding).
4. Τη συνεργασία του Ιονίου Πανεπιστήμιου, το οποίο πρέπει επιτέλους να αποτελέσει έναν ουσιαστικό μοχλό της γενικότερης ανάπτυξης της Κέρκυρας. Να ενταχθεί στην κοινωνία και την παραγωγική διαδικασία μέσω συνεδρίων, εκδηλώσεων κ.λ.π. κατά τα πρότυπα Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων του εξωτερικού.
5. Τη συνέχιση της λειτουργίας του αεροδρομίου και τη χειμερινή περίοδο.
6. Την ανάδειξη της πολιτικής και πολιτιστικής της κληρονομιάς και των φρουρίων μας που μέχρι σήμερα είναι ανύπαρκτη.
7. Την αναβάθμιση των, ευρισκομένων σε οικτρή κατάσταση, βασικών υποδομών
8. Την διεύρυνση των τουριστικών μεριδίων από αγορές των οποίων οι ταξιδιώτες χαρακτηρίζονται από χαμηλή, δηλαδή κάτω από τον μέσο όρο της χώρας, εποχικότητα στην τουριστική τους κίνηση
9. Την επιλογή στόχευσης σε εναλλακτικές μορφές τουρισμού, η οποία θα πραγματοποιηθεί με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του προορισμού.
10. Εκτός των πιο πάνω αναφερομένων προτάσεων έναντι των αρχών του δημοσίου και της τοπικής αυτοδιοίκησης, απαιτείται και μία συνοδεύουσα πολιτική ενισχύσεων (επιδοτήσεις – φορολογικά κίνητρα) για τις επιχειρήσεις του κλάδου που λειτουργούν σε περιόδους μη αιχμής στο πλαίσιο εκούσιου σχεδιασμού και συγκρότησης τοπικών πολιτικών άμβλυνσης της εποχικότητας με τον χαρακτηρισμό Ειδικές Τοπικές Συμφωνίες Εποχικότητας.

Οι Ειδικές Τοπικές Συμφωνίες Εποχικότητας συνάπτονται μεταξύ όλων των ιδιωτικού χαρακτήρα εμπλεκομένων φορέων και συλλογικοτήτων του τοπικού τουριστικού κυκλώματος καθώς και των δημοσίων και αυτοδιοικητικών αρχών με στόχο την τήρηση των δράσεων που έχουν συμφωνηθεί για την υποστήριξη της άμβλυνσης της εποχικότητας στην καθορισμένη περιοχή.
Θα μπορούσαμε να παραθέσουμε πολλές ακόμη προτάσεις σχετικά με την παράταση της εποχικότητας στην Κέρκυρα και να αυτοσχεδιάζουμε κατά την κρίση μας. Το σημαντικό είναι να καταλάβουμε και εμείς αλλά και η κυβέρνηση ότι χωρίς πρόγραμμα οργάνωσης – στρατηγικής και διάθεσης από όλους μας για την υλοποίησης του στόχου μας δεν θα γίνει τίποτα και θα αναλωνόμαστε σε συνεδριάσεις επί των συνεδριάσεων όταν οι ανταγωνιστικοί μας προορισμοί θα κατακτούν συνεχώς περισσότερο χώρο στη τουριστική αρένα.
Πράξεις λοιπόν και όχι λόγια αυτή είναι η ουσιαστική πρόταση της ομοσπονδίας μας.

Σημείωση: Μέρος των παραπάνω προτάσεων και παρατηρήσεων αποτελούν αποσπάσματα θέσεων της Διπλωματικής Εργασίας της Φοιτήτριας: Ναταλίας Λεονταρίτη (ΔΕΜΤ1719) Επιβλέπουσα Καθηγήτρια: Βικτώρια Πέκκα - Οικονόμου ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ- ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΝΑΤΖΜΕΝΤ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ MBA TOURISM MANAGEMENT