ΚΕΡΚΥΡΑ. Με απόφαση της Διυπουργικής Επιτροπής Αναδιαρθρώσεων και Αποκρατικοποιήσεων, μεταβιβάστηκε στο ΤΑΙΠΕΔ το δικαίωμα παραχώρησης σε τρίτους, μέσω συμβάσεων παραχώρησης, των δικαιωμάτων που αφορούν στην χρήση,

διαχείριση, ανάπτυξη, επέκταση, συντήρηση και εκμετάλλευση 37 περιφερειακών αεροδρομίων στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων και των δικαιωμάτων διαχείρισης, διοίκησης και εκμετάλλευσης των κινητών και ακινήτων που σχετίζονται με τη λειτουργία τους, καθώς και των χώρων εμπορικής ή άλλης χρήσης που βρίσκονται μέσα ή κοντά σε αυτά.

Έχει ήδη ολοκληρωθεί η πρώτη φάση της διαδικασίας παραχώρησης για δυο ομάδες αεροδρομίων:
Ομάδα Α: Θεσσαλονίκη, Κέρκυρα, Ζάκυνθος, Κεφαλονιά, Άκτιο, Καβάλα και Χανιά.
Ομάδα Β: Ρόδος, Κως, Σαντορίνη, Μύκονος, Μυτιλήνη, Σκιάθος και Σάμος.
Τα υπόλοιπα περιφερειακά αεροδρόμια θα παραχωρηθούν στην Ανώνυμη Εταιρεία Διαχείρισης Περιφερειακών Αεροδρομίων (ΑΕΔιΠ) με συμμετοχή του Δημοσίου στο 100% των μετοχών.
Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, το Π.Τ. Κέρκυρας του ΤΕΕ θεωρεί ότι αλλάζουν προς το χειρότερο ουσιώδεις παράγοντες της οικονομικής και κοινωνικής ζωής του τόπου:
Το δημόσιο συμφέρον, με την ουσιαστική του έννοια και όχι με την προσχηματική του επίκληση, η οποία δυστυχώς συναντάται και σε νομοθετήματα, υπηρετείται μόνο με τη θέσπιση κανόνων από το Ελληνικό δημόσιο, το οποίο θα ελέγχει και την τήρησή τους. Οφείλει, δηλαδή, να έχει το ρόλο του εγγυητή και του θεματοφύλακα.
Η πλήρης εκχώρηση στον ιδιώτη μέσω του ΤΑΙΠΕΔ,
• με άγνωστους όρους,
• χωρίς τον προηγούμενο καθορισμό της αξίας του εκχωρούμενου,
• χωρίς διάλογο για την εκτίμηση των τοπικών αλλά και εθνικών οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων,
• χωρίς τον έλεγχο τήρησης των κανόνων που θα διασφαλίσουν το δημόσιο συμφέρον και
• χωρίς να τεκμηριώνεται το πρόσθετο οικονομικό όφελος, πλέον του σημερινού, από το νέο τρόπο διαχείρισης και λειτουργίας,

αντιτίθεται στις βασικές αρχές της υπεύθυνης και χρηστής διαχείρισης. Οδηγεί σε καταστάσεις που ξεφεύγουν από το δημόσιο έλεγχο, αφού οι κανόνες καθορίζονται από τον ιδιώτη. Παύει, τελικά, το ελληνικό δημόσιο να είναι εγγυητής και προστάτης του συμφέροντος της κοινωνίας.

Συγκεκριμένα, όσον αφορά στην οικονομική διάσταση του θέματος:
• Δεν υπάρχει αποτίμηση της αξίας του παραχωρούμενου, ώστε να συγκριθεί με το προσφερόμενο τίμημα των ενδιαφερομένων.
• Υπάρχουν έργα υποδομής σε παραχωρούμενα αεροδρόμια τα οποία χρηματοδοτούνται από Ευρωπαϊκά κονδύλια με συμμετοχή του Ελληνικού κράτους που θα εκχωρηθούν στον ιδιώτη και θα τα εκμεταλλευτεί (Χανιά, Θεσ/νίκη, πιθανόν και άλλα)
• Οι παραχωρούμενες εγκαταστάσεις και υποδομές που θα απαξιωθούν στη διάρκεια των 30-40 ετών της παραχώρησης, δεν προκύπτει αν και πώς θα διατηρηθούν χρηστικά και σε λειτουργική κατάσταση, όταν μετά τη λήξη της σύμβασης, θα αποδοθούν στο ελληνικό δημόσιο.
• Το σύνολο του τιμήματος – το οποίο είναι απροσδιόριστο και απρόβλεπτο - θα χρησιμοποιηθεί για την εξόφληση του δημόσιου χρέους (που είναι ο σκοπός ίδρυσης του ΤΑΙΠΕΔ), με αποτέλεσμα τα σημερινά κέρδη των αεροδρομίων να αφαιρεθούν από το πλεόνασμα που παρουσιάζει η κυβέρνηση.

Όσον αφορά στην κοινωνική διάσταση του θέματος:
• Δεν υπάρχει αναφορά για την τύχη των ήδη εργαζομένων στα παραχωρούμενα αεροδρόμια.
• Δεν προβλέπεται έλεγχος στον καθορισμό επίναυλων από τον ιδιώτη (επιπλέον χρεώσεις στο κόστος του ναύλου της αεροπορικής εταιρείας), με συνέπεια την αύξηση των εισιτηρίων κατά την κρίση και το συμφέρον του ιδιώτη.
• Οι αερομεταφορές στα νησιά είναι ζωτικής σημασίας. Στην ηπειρωτική χώρα υπάρχει η δυνατότητα της οδικής και της σιδηροδρομικής μεταφοράς. Αντίθετα, οι κάτοικοι των νησιών, στερούνται αυτών των δυνατοτήτων και περιορίζονται στις ακτοπλοϊκές και αεροπορικές μεταφορές. Η έλλειψη κανόνων που δεσμεύουν τον ιδιώτη να λαμβάνει υπόψη την κοινωνική προστασία, μπορεί να οδηγήσει σε αποκλεισμούς και απομόνωση τους νησιωτικούς πληθυσμούς και τις επιχειρήσεις.
• Είναι ακαθόριστο το καθεστώς οικονομικής και διοικητικής σύνδεσης μεταξύ του ιδιώτη και των υπηρεσιών φύλαξης από την Ελληνική Αστυνομία καθώς και από την Πυροσβεστική Υπηρεσία. Ακαθόριστες είναι επίσης και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες θα σταθμεύουν και θα επιχειρούν τα πυροσβεστικά αεροπλάνα κατά την καλοκαιρινή περίοδο και με ποιους όρους (συμφωνίες) θα παρέχονται οι υπηρεσίες αεροναυτιλίας και μετεωρολογίας από το ελληνικό κράτος.
• Δεν υπάρχει πρόβλεψη για τη συνέχιση της λειτουργίας των μη κερδοφόρων αεροδρομίων, τα οποία είναι μέγιστης σημασίας για τους κατοίκους των μικρών νησιών.

΄Οσον αφορά τέλος στην στρατηγική και αναπτυξιακή διάσταση του θέματος:Τα προς παραχώρηση αεροδρόμια αποτελούν τις κύριες εισόδους τουριστών στη χώρα. Το γεγονός αυτό δίνει τη δυνατότητα σε όποιον ελέγχει αυτές τις εισόδους (αεροδρόμια αλλά και λιμάνια) να «κατευθύνει» το τουριστικό προϊόν σύμφωνα με το συμφέρον του. Όμως, δύσκολα κανείς μπορεί να εγγυηθεί ότι το συμφέρον του ιδιώτη επενδυτή ταυτίζεται με το εθνικό. Το αντίθετο μάλιστα. Όταν οι κύριοι πόροι της οικονομίας προέρχονται από τον τουρισμό, τη «βαριά βιομηχανία» της χώρας, καμία κυβέρνηση δεν νομιμοποιείται να επιτρέψει τη χειραγώγησή της από τρίτους.

Το ΤΕΕ Κέρκυρας φρονεί ότι όλα τα παραπάνω είναι ερωτήματα και σκοτεινά σημεία που δεν απαντώνται. Η ελληνική κοινωνία που βρίσκεται σε βαθιά κρίση, με επιδεινούμενη την καθημερινότητα, χωρίς ορατή βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, αν μη τι άλλο, αξίζει να πληροφορείται επίσημα για όλες τις πτυχές της διαχείρισης του εθνικού πλούτου. Η προσπάθεια της δημιουργίας τετελεσμένων από την κυβέρνηση μέσω του ΤΑΙΠΕΔ, με χειρισμούς «εν κρυπτώ και παραβύστω», είναι βάναυση προσβολή και δεν είναι ανεκτή. Το ΤΑΙΠΕΔ λειτουργεί ως δημοπρατήριο της δημόσιας περιουσίας και όχι ως ουσιαστικός διαχειριστής που υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον με μεθόδους πειστικές και διάφανες.

Μετά από αυτά, είναι σαφές ότι το ΤΚ/ΤΕΕ αντιτίθεται στην παραχώρηση των αεροδρομίων και ζητά να σταματήσει κάθε ενέργεια προς την κατεύθυνση αυτή, θεωρώντας ότι οι επιπτώσεις της θα είναι δυσμενείς και μη αναστρέψιμες για τον τόπο.
Θεωρούμε επιβεβλημένο έναν ειλικρινή διάλογο, τον οποίο πρέπει να ανοίξει η κυβέρνηση με τους αρμόδιους φορείς των τοπικών κοινωνιών. Διάλογο που θα βασίζεται στα πραγματικά δεδομένα για την ορθολογική εκμετάλλευση και αναβάθμιση των αεροδρομίων αλλά και της δημόσιας περιουσίας γενικότερα. Ιδιαίτερα αυτής που σχετίζεται με το τουριστικό προϊόν, έχοντας πάντα ως γνώμονα το όφελος του κοινωνικού συνόλου.

Αναμφισβήτητα, ο τουρισμός και το εμπόριο διαδραματίζουν ιστορικά σημαντικό ρόλο στην ελληνική οικονομία, με τη συνεισφορά του πρώτου να ενισχύεται ιδιαίτερα το τελευταίο διάστημα. Είναι επίσης αλήθεια πως οι αφίξεις από το εξωτερικό, όπως έχουν εξελιχθεί από τις αρχές του έτους έως και τον Ιούλιο, παρουσιάζουν αύξηση κατά 16,5% συγκριτικά με πέρυσι (στοιχεία από ιστοσελίδα ΣΕΤΕ). Οι επιχειρήσεις στον κλάδο του τουρισμού εκφράζουν την ικανοποίησή τους για τη φετινή κίνηση ενώ οι αρμόδιοι φορείς εκτιμούν πως ο στόχος ρεκόρ για περισσότερους από 19 εκατ. ξένους επισκέπτες στη χώρα θα επιτευχθεί. Οι εξελίξεις αυτές οδήγησαν σε αύξηση κατά 12,6% του πλεονάσματος του ταξιδιωτικού ισοζυγίου το πρώτο εξάμηνο του 2014, έναντι του αντίστοιχου εξαμήνου για το 2013.

Οι εμπορικές επιχειρήσεις ιδιαίτερα στις τουριστικές περιοχές, είναι λογικό να αναδεικνύονται σε βασικούς ωφελούμενους από την ανάπτυξη του τουρισμού. Ωστόσο, οι εμπορικές τουριστικές επιχειρήσεις δεν μπόρεσαν να καρπωθούν ουσιαστικά μέρος έστω των αυξημένων εσόδων από την τουριστική δραστηριότητα για πολλούς λόγους:

• Μπορεί στην Ελλάδα να εισέρευσε μεγαλύτερος αριθμός τουριστών φέτος αλλά φαίνεται πως ανήκαν σε χαμηλότερη εισοδηματική τάξη. Σύμφωνα με στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος για τις εξελίξεις στο Ταξιδιωτικό Ισοζύγιο Πληρωμών, την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουνίου 2014, η μέση κατά ταξίδι δαπάνη μειώθηκε κατά 10 ευρώ ή 1,7%. Συνεπώς, η «αύξηση των ταξιδιωτικών εισπράξεων οφείλεται κυρίως στην αύξηση των αφίξεων».
• Έχουν μεταβληθεί τα πρότυπα των διακοπών με αποτέλεσμα ένα μεγάλο τμήμα των επισκεπτών να προτιμούν τη διαμονή σε καταλύματα τύπου «all inclusive», με αποτέλεσμα το τοπικό εμπόριο να μην επωφελείται ουσιαστικά.
• Τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία έχουν δημιουργήσει μία στρεβλή εικόνα για την ελληνική αγορά. Ειδικότερα, πολλοί ξένοι επισκέπτες θεωρούν πως η οικονομική κρίση θα έχει οδηγήσει τα προϊόντα στη χώρα να πωλούνται σχεδόν σε εξευτελιστικές τιμές. Αποτέλεσμα αυτής της στρεβλής εικόνας που έχει δημιουργηθεί στους τουρίστες στις χώρες προέλευσής τους είναι να απογοητεύονται όταν διαπιστώνουν πως οι τιμές δεν έχουν συρρικνωθεί όσο θα επιθυμούσαν, παρά τις μειώσεις που έχουν όντως καταγραφεί το τελευταίο ενάμιση χρόνο.
• Τέλος, ένας ιδιαίτερα σοβαρός λόγος δεν είναι άλλος από την «έλλειψη» του Έλληνα τουρίστα ο οποίος είτε μείωσε τις ημέρες παραμονής του είτε δεν πήγε καθόλου διακοπές και ο οποίος αποδεικνύεται ότι είχε συμβάλλει κατά το παρελθόν στην τόνωση της ζήτησης.

Η ανάλυση των στοιχείων για τον κύκλο εργασιών υποδηλώνει πως ενώ ο κλάδος του τουρισμού ανακάμπτει από το δεύτερο τρίμηνο του 2013, το εμπόριο εξακολουθεί να καταγράφει πτώση του τζίρου (Πίνακας 1 και Γράφημα 1). Βέβαια, η ύφεση που σημειώνει το εμπόριο έχει επιβραδυνθεί, συγκριτικά με τα προηγούμενα τρίμηνα, και σε αυτήν την εξέλιξη σίγουρα έχει συνεισφέρει θετικά η αύξηση των αφίξεων από το εξωτερικό. Ωστόσο, δεν παύει όμως να προβληματίζει το γεγονός πως το εμπόριο δεν φαίνεται να επωφελείται ουσιαστικά από την είσοδο στη χώρα ενός σημαντικού αριθμού τουριστών/ επισκεπτών καθώς ο τζίρος συνεχίζει να υποχωρεί. Η παρατήρηση αυτή υπογραμμίζει, μεταξύ άλλων, το μέγεθος των επιπτώσεων που επέφεραν οι πολιτικές λιτότητας και συρρίκνωσης του εισοδήματος στον ημεδαπό πληθυσμό. Σίγουρα, για την εξαγωγή ασφαλέστερων συμπερασμάτων θα πρέπει να εξεταστούν τα στατιστικά δεδομένα και για τα επόμενα τρίμηνα, μόλις αυτά καταστούν διαθέσιμα.

Η ενίσχυση του Δείκτη Κύκλου Εργασιών (ΔΚΕ) του Τουρισμού το β΄ τρίμηνο του 2014 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους υστερεί έναντι του α' τριμήνου αλλά παραμένει σημαντική, όταν ο ΔΚΕ του Λιανικού υποχωρεί αδιάλειπτα. Αντίθετα στον Τουρισμό, ο τζίρος κινείται ανοδικά για πέμπτο συνεχές τρίμηνο. Οι φορείς της τουριστικής αγοράς εκτιμούν πως μέχρι το τέλος του έτους οι διεθνείς αφίξεις, συμπεριλαμβανομένης εκείνων της κρουαζιέρας, μπορεί να ανέλθουν σε 21,5 εκατ. επισκέπτες. Η επιβεβαίωση αυτής της πρόβλεψης θα σημάνει πως φέτος θα εισέλθουν στην Ελλάδα περίπου 3,5 εκατ. περισσότεροι ξένοι επισκέπτες συγκριτικά με πέρυσι.

Εάν οι ξένοι επισκέπτες κατανέμονταν ομοιόμορφα κατά το ημερολογιακό έτος και με την υπόθεση ότι ο μέσος χρόνος διαμονής τους στην Ελλάδα είναι 10 ημέρες, τότε ο αριθμός των καταναλωτών στη χώρα θα αυξανόταν κατά σχεδόν 100.000 άτομα κάθε ημέρα συγκριτικά με πέρυσι. Βέβαια, η τουριστική κίνηση κορυφώνεται κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών. Ωστόσο, όπως επεσήμανε και τεκμηρίωσε επιστημονικά η ΕΣΕΕ σε πρόσφατη έρευνά της, τα αποτελέσματα των θερινών (Ιούλιος-Αύγουστος) εκπτώσεων ήταν ιδιαίτερα απογοητευτικά, παρά τις προσδοκίες για την εξαιρετική φετινή χρονιά για τον τουρισμό, σε όρους αφίξεων. Συνεπώς, η αύξηση των ξένων επισκεπτών δεν συνεπάγεται αυτομάτως και τόνωση του ελληνικού εμπορίου, ιδιαίτερα σε μία τόσο δυσχερή μακροοικονομική και επιχειρηματική συγκυρία για τη χώρα. Αντίθετα, τα φτωχά αποτελέσματα στον κύκλο εργασιών του εμπορίου υπογραμμίζουν το μέγεθος και τη σφοδρότητα της δημοσιονομικής προσαρμογής που έπληξε νοικοκυριά και επιχειρήσεις και συνεχίσει να πιέζει την ελληνική κοινωνία. Ενδεικτικά αναφέρουμε τις περιπτώσεις των δημοφιλέστερων τουριστικών προορισμών του φετινού καλοκαιριού.

Τουριστική κίνηση 2014/2013 (αφίξεις τουριστών προσωρινά στοιχεία) Εμπορική κίνηση 2014/2013
Σαντορίνη +25% Ίδια επίπεδα με πέρσι
Ρόδος +9% Ίδια επίπεδα με πέρσι
Κρήτη + 10% -20%
Κέρκυρα +14% Ίδια επίπεδα με πέρσι
Χαλκιδική +15% -30%
Αθήνα +30% -10%

Ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ κ. Βασίλης Κορκίδης δήλωσε: «Τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής ελπίζουμε να συμβάλουν στον εντοπισμό λαθών και παραλείψεων τόσο από τον κλάδο του εμπορίου όσο και από εκείνον του τουρισμού. Το ελληνικό εμπόριο θα πρέπει –εδώ εντοπίζεται και η μεγάλη συμβολή του ΕΣΕΕ στις επιχειρήσεις μέλη της- να πλησιάσει τον τουρίστα και να του προσφέρει ακόμα περισσότερο ελκυστικά προϊόντα, με έμφαση στην ελληνική παράδοση. Αλλά και ο τουρισμός θα πρέπει να καταβάλει προσπάθειες για να αναδείξει και να προβάλλει νέα πιο ποιοτικά μοντέλα τουριστικού προϊόντος, υψηλότερων προδιαγραφών, προσφέροντας ταυτόχρονα περισσότερες εναλλακτικές επιλογές επισκέψεων και αγορών».